اگر امیرالمؤمنین بجاى امام حسن مى بود آیا صلح مى کرد یا نه؟ حضرت على مى فرمود من حاضر نیستم یک روز حکومت معاویه را تحمل کنم، چگونه امام حسن راضى به حکومت معاویه شد؟

این سؤال را که اگر حضرت امیر در جاى حضرت امام حسن بود صلح مى کرد یا نه، به این شکل نمى شود جواب داد، بله، اگر شرایط حضرت على مثل شرایط حضرت امام حسن مى بود صلح مى کرد، اگر بیم کشته شدنش در مسند خلافت مى رفت. ولى مى دانیم که شرایط حضرت امیر با شرایط امام حسن خیلى متفاوت بود، یعنى این نابسامانیها در اواخر دوره حضرت امیر پیدا شد، ولهذا جنگ صفین هم جنگى بود که در حال پیشرفت بود و اگر خوارج از داخل انشعاب نمى کردند مسلم امیرالمؤمنین پیروز شده بود. در این جهت بحثى نیست. و اما اینکه شما فرمودید چرا امیرالمؤمنین حاضر نیست یک روز حکومت معاویه را قبول کند ولى امام حسن حاضر مى شود؟ شما این دو را با همدیگر مخلوط مى کنید. حضرت امیر حاضر نیست یک روز، معاویه به عنوان نایب او و به عنوان منسوب از قبل او حکومت کند، ولى امام حسن که نمى خواهد معاویه را نایب و جانشین خود قرار دهد، بلکه مى خواهد خود کنار برود. صلح امام حسن کنار رفتن است نه متعهد بودن. در متن این قرار داد هیچ اسمى از خلافت برده نشده، اسمى از امیرالمؤمنین برده نشده، اسمى از جانشین پیغمبر برده نشده، سخن این است که ما کنار مى رویم، کار به عهده او، ولى به شرط آنکه این که شخصا صلاحیت ندارد، کار را درست انجام دهد، و متعهد شده که درست عمل کند. پس این دو خیلى تفاوت دارد. امیرالمؤمنین گفت من حاضر نیستم یک روز کسى مثل معاویه از طرف من و نایب من در جایى باشد. امام حسن هم حاضر به چنین چیزى نبود، و شرایط صلح نیز شامل چنین چیزى نیست.